อาคารอยู่อาศัย คืออาคารที่บุคคลใช้พักอาศัยได้ทั้งกลางวันและกลางคืน ไม่ว่าจะเป็นการอยู่อาศัยอย่างถาวรหรือชั่วคราว เช่น บ้านเดี่ยว ห้องแถว บ้านแฝด หรืออาคารที่ใช้พักอาศัยหลายครอบครัว
ขนาดห้องนอนตามกฎหมาย สำหรับผู้ที่กำลังวางแผนสร้างบ้าน ซื้อบ้าน หรือคอนโดมิเนียม การทราบถึงข้อกำหนดทางกฎหมายเกี่ยวกับขนาดของห้องนอนถือเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้แน่ใจว่าที่อยู่อาศัยนั้นถูกต้องตามกฎหมาย
ข้อกำหนดขั้นต่ำของขนาดห้องนอนตามกฎหมาย ตามกฎกระทรวงฉบับที่ 55 (พ.ศ. 2543) และข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่อง ควบคุมอาคาร พ.ศ. 2544 ได้กำหนดขนาดขั้นต่ำของห้องนอนในอาคารไว้ดังนี้
- พื้นที่ ห้องนอนต้องมีพื้นที่ภายในไม่น้อยกว่า 8 ตารางเมตร
- ความกว้าง ด้านที่แคบที่สุดของห้องนอนต้องมีความกว้างไม่น้อยกว่า 2.5 เมตร
- ความสูง ความสูงจากพื้นถึงเพดานต้องไม่น้อยกว่า 2.6 เมตร
- ตัวอย่างเช่น ห้องนอนที่มีขนาด 2.5 เมตร x 3.2 เมตร จะมีพื้นที่เท่ากับ 8 ตารางเมตร ซึ่งเป็นไปตามข้อกำหนดขั้นต่ำพอดี
นอกเหนือจากขนาดของพื้นที่ ความกว้าง และความสูงแล้ว กฎหมายยังให้ความสำคัญกับการระบายอากาศและแสงสว่างภายในห้องนอนอีกด้วย โดยกำหนดว่า
- ช่องเปิด ห้องนอนจะต้องมีประตู หน้าต่าง หรือช่องระบายอากาศที่สามารถเปิดสู่ภายนอกอาคารได้ โดยมีพื้นที่รวมกันไม่น้อยกว่าร้อยละ 10 (10%) ของพื้นที่ห้องนอนนั้น
ข้อกำหนดนี้มีขึ้นเพื่อสุขอนามัยที่ดีของผู้อยู่อาศัย ให้มีอากาศถ่ายเทสะดวกและได้รับแสงสว่างจากธรรมชาติอย่างเพียงพอ
แม้ว่ากฎหมายจะกำหนดขนาดขั้นต่ำไว้ที่ 8 ตารางเมตร แต่ในทางปฏิบัติ การออกแบบห้องนอนมักจะมีขนาดใหญ่กว่านั้นเพื่อให้สามารถใช้งานได้อย่างสะดวกสบาย โดยขนาดห้องนอนที่นิยมใช้กันโดยทั่วไป ได้แก่
- ห้องนอนขนาดเล็ก (Small Bedroom) มีพื้นที่ประมาณ 9-12 ตารางเมตร เหมาะสำหรับเตียงเดี่ยวขนาด 3.5 ฟุต และมีพื้นที่สำหรับตู้เสื้อผ้าและโต๊ะทำงานขนาดเล็ก
- ห้องนอนขนาดกลาง (Medium Bedroom) มีพื้นที่ประมาณ 12-16 ตารางเมตร สามารถวางเตียงขนาด 5 ฟุต (Queen Size) พร้อมเฟอร์นิเจอร์อื่นๆ เช่น ตู้เสื้อผ้า โต๊ะเครื่องแป้ง และมีพื้นที่เดินได้รอบเตียงอย่างสะดวก
- ห้องนอนขนาดใหญ่ (Master Bedroom) มีพื้นที่ตั้งแต่ 16 ตารางเมตรขึ้นไป สามารถวางเตียงขนาด 6 ฟุต (King Size) และอาจมีส่วนเพิ่มเติม เช่น Walk-in Closet (ห้องแต่งตัว) หรือส่วนนั่งเล่นภายในห้องนอนได้
การปฏิบัติตามข้อกำหนดทางกฎหมายเรื่องขนาดห้องนอนไม่เพียงแต่จะทำให้การขออนุญาตก่อสร้างเป็นไปอย่างราบรื่น แต่ยังเป็นการรับประกันว่าผู้อยู่อาศัยจะมีพื้นที่ส่วนตัวที่ถูกสุขลักษณะและสะดวกสบายในการใช้งานอีกด้วย
บันไดของอาคาร
- บันไดของอาคารอยู่อาศัยมีต้องมีอย่างน้อย 1 บันไดที่มีความกว้างสุทธิไม่น้อยกว่า 80 เซนติเมตร ช่วงหนึ่งสูงไม่เกิน 3 เมตร ลูกตั้งสูงไม่เกิน 20 เซนติเมตร และต้องมีพื้นที่หน้าบันไดมีความกว้างและยาวไม่น้อยกว่าความกว้างของบันได
- บันไดที่สูงเกิน 3 เมตร ต้องมีชานพักบันไดทุกช่วง 3 เมตร หรือไม่น้อยกว่านั้น และระยะดิ่งจากขั้นบันได หรือชานพักบันไดถึงส่วนต่ำสุดของอาคารที่อยู่เหนือขึ้นไปต้องสูงไม่น้อยกว่า 1.90 เมตร
ที่ว่างภายนอกอาคาร
ที่ว่าง หมายความว่า พื้นที่อื่นปราศจากหลังกระหรือสิ่งก่อสร้างปกคลุม ซึ่งพื้นที่ดังกล่าวอาจจะจัดให้เป็นบ่อน้ำ สระว่ายน้ำ บ่อพักน้ำเสียที่พักมูลฝอย ที่พักรถหรือที่จอดรถที่อยู่ภายนอกอาคารก็ได้ และให้หมายความรวมถึงพื้นที่ของสิ่งก่อสร้าง หรืออาคารที่สูงจากระดับพื้นดินไม่เกิน 1.20 เมตร และไม่มีหลังคาหรือสิ่งก่อสร้างปกคลุมเหนือระดับนั้น
